یکی از مشکلات جدی که ممکن است برای هر فردی در سنین بالا پیش بیاید، شکستگی لگن در سالمندان است که اکثر اوقات به دلیل تصادف و یا زمین خوردن این اتفاق رخ می‌دهد. این عارضه به حدی شایع است که حدود 300 هزار نفر را در سال درگیر خود می‌کند. شکستگی لگن در سالمندان ممکن است عواقب خطرناک و زیادی داشته باشد و موجب افزایش وابستگی به دیگران، کاهش تحرک، کاهش کیفیت زندگی و مبتلا شدن به بیماری‌های زمینه‌ای داشته باشد شود. در این مقاله علت و روش درمان شکستگی لگن در سالمندان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شکستگی لگن چیست؟
شکستگی لگن (Hip fracture)، به شکستگی کامل یا جزئی استخوان ران در بخشی که این استخوان به استخوان لگن متصل شده است گفته می‌شود. شکستگی استخوان لگن آسیب دیدگی جدی می‌باشد، به همین دلیل باید هر چه سریع‌تر مراقبت‌های فوری پزشکی برای درمان این عارضه را دریافت کرد. معمولا این آسیب به دلیل تصادف و یا افتادن به وجود می‌آید. شکستگی لگن در سالمندان نسبت به سایر افراد شایع‌تر می‌باشد؛ چون با بالا رفتن سن، استخوان‌ها شکننده‌تر و ضعیف می‌شوند.
یکی از نشانه‌های آسیب دیدن شدید ارتوچدی در ناحیه لگن، درد استخوان لگن سمت چپ و سمت راست می‌باشد، به همین دلیل به محض احساس درد در این ناحیه باید به متخصص مراجعه کنید تا سریعا شکستگی نشخیص داده شود.
علائم شکستگی لگن در سالمندان
معمولا علائم شکستگی لگن در سالمندان به صورت ناگهانی بروز پیدا می‌کند، با این وجود ممکن است که به صورت تدریجی نیز بروز پیدا کرده و به مرور زمان شدیدتر شود.
برخی از علائم شکستگی لگن عبارت‌اند از:
- احساس درد در قسمت بالایی ران پا یا ناحیه‌ی لگن
- ناتوانی در راه رفتن و ایستادن روی پا و یا تحمل وزن روی پای آسیب دیده
- تغییر شکل ظاهری لگن یا ران
- تورم و کبودی اطراف لگن یا بالای ران پا
- بروز مشکل در حرکت باسن یا ران پا
- قرار گرفتن پای آسیب دیده در زاویه‌ای نامناسب و نامتناسب با پای سالم
انواع مختلف شکستگی لگن چیست؟
شکستگی لگن ممکن است در چند ناحیه مختلف از استخوان ران و لگن ایجاد گردد. رایج‌ترین نوع شکستگی لگن عبارتند از:
- شکستگی گردن فمور
- شکستگی اینترتروکانتریک
- شکستگی پشت لگن
- شکستگی استرسی
- شکستگی غضروف لگن
- شکستگی لگن استابولوم
- شکستگی ایلیوم لگن
- شکستگی گوی لگن
- شکستگی اینترتروکانتریک لگن
همچنین بر اساس نوع آسیب نیز می‌توان شکستگی لگن را به چند دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از:
- شکستگی‌های باز و بسته
- شکستگی‌های جابه‌جاشده
- شکستگی‌های پایدار و ناپایدار لگن
عوامل خطر شکستگی لگن
شکستگی لگن ممکن است برای هر شخصی در هر سنی و در هر موقعیتی رخ دهد، با این وجود بعضی از عوامل ممکن است که خطر ریسک این عارضه را افزایش دهند، که این عوامل عبارتند از:
- سن
- یائسگی زنان
- جنسیت
- سبک زندگی
- مصرف برخی از داروها
- سلامت کلی بدن
به عنوان مثال حدودا 75% شکستگی‌های لگن برای زنان مسن رخ می‌دهد. علاوه بر آن، افراد کم تحرک و یا کسانی که بیش از اندازه نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، بیشتر دچار این سکشتگی می‌شوند چون استخوان‌هایشان ضعیف و سست می‌شود.
علت شکستگی لگن در سالمندان چیست؟
در اکثر مواقع شکستگی‌های لگن به دلیل اتفاقاتی همچون تصادف و زمین خوردن به وجود می‌آیند. ولی در افراد سالمند علاوه بر این موارد به دلیل تغییر موقعیت و چرخش ناگهانی و یا افتادن جزئی ایجاد شود. همچنین ممکن ایت افرادی که پوکی استخوان دارند، به دلیل امور شخصی و روزمره همچون بلند شدن از صندلی و یا پیاده روی دچار شکستگی لگن شوند.
شکستگی استخوان لگن در افراد مسن
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث افزایش خطر ریسک شکستگی لگن در سالمندان می‌شود، بالا رفتن سن است. برای افرادی که سنشان بالای 65 سال است، ترک خوردگی لگن شایع‌تر است. استخوان‌ها با بالا رفتن سن، ضخیف و شکننده‌تی می‌شوند. علاوه بر آن افراد سالمند بیشتر درگیر مشکلات مربوط به تعادل و حرکتی هستند، به همین دلیل احتمال زمین خوردن و شکستگی لگن در این افراد بیشتر است. همچنین مشکلات سکته مغزی، تعادل بیماری پارکینسون و نوروپاتی محیطی ممکن است خطر از دست ر فتن تعادل و افتادن را بالا ببرد.
شکستگی لگن چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک باید با دقت ناحیه شکسته را مورد بررسی قرار می‌دهد و از مراجعه کننده در مورد هر اتفاقی از قبیل افتادن و یا تصادف سوال می‌پرسد و معاینات لازم را برای بررسی آسیب عصبی (نوروپاتی) انجام می‌دهد. سپس پزشک برای بررسی آسیب به بافت‌های نرم و تشخیص دقیق شکستگی، مطالعات تصویربرداری را درخواست می‌دهد. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصویر برداری اشعه ایکس: با استفاده از این عکس می‌توان استخوان‌ها را مشاهده کرد.
- MRI: در این آزمایش برای تصویر بردار از بافت‌های نرم و استخوان‌ها از یک آهنربای پرقدرت استفاده می‌شود.
- سی‌تی‌اسکن: در این آزمایش از کامپیوتر و چند اشعه ایکس استفاده می‌شود تا پزشک عکس لگن را ببیند.
عکس شکستگی لگن
پزشک با مشاهده و بررسی عکس شکستگی لگن می‌تواند هر گونه التهاب، شکستگی و یا ترک را تشخیص دهد تا درمان مناسب را بر اساس میزان آسیب وارد شده و ناحیه آسیب دیده ارائه دهد.
عوارض شکستگی لگن
شکستگی لگن باعث از دست دادن استقلال فرد و در بعضی مواقع نیز باعث کاهش طوب عمر می‌شود. حدوده 50% از افزادی که به شکستگی لگن دچار شده‌اند نمی‌توانند تنها و مستقل زندگی کنند و معمولا برای نگهداری به یک پرستار شبانه روزی و 24 ساعته نیازمند می‌شوند. وقتی که شکستگی لگن باعث شود که فرد به مدت طولانی حرکت نکند ممکن است با عوارض زیر همراه باشد:
- زخم بستر
- لخته شدن خون در ریه‌ها و یا پاها
- ازدست‌دادن بیشتر توده عضلانی
- افزایش خطر سقوط و آسیب
- ذات‌الریه
- مرگ
درمان شکستگی لگن در سالمندان
ترمیم شکستگی لگن یا درمان شکستگی لگن به سلامت کلی بدن، سن و نوع آسیب دیدگی بستگی دارد. در بیشتر مواقع شکستگی‌های لگن در طی 1 الی 2 روز بعد از آسیب به جراحی نیاز دارند. توجه داشته باشید که ولی بعضی از افراد به دلایلی همچون سن یا سایر شرایط برای جراحی از سلامت کافی برخوردار نیستند. در این شرایط شیوه ترمیم و درمان شکستگی لگن باید توسط پزشک متخصص تعیین گردد.
درمان شکستگی لگن بدون عمل جراحی (گچ گرفتن شکستگی لگن)
در بعضی مواقع از روش‌های بدون جراحی هم می‌توان برای درمان و ترمیم شکستگی لگن استفاده کرد که اصلی‌ترین آن‌ها فیزیوتراپی و دارودرمانی است. با گچ گرفتن شکستگی لگن استخوان‌ها و مفاصل بی‌حرکت و ثابت نگه داشته می‌شود تا استخوان‌ها برای جوش خوردن زمان لازم را داشته باشند و در موقعیت قبلی خود قرار بگیرند. این روش معمولا برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درمان شکستگی لگن با لیزر
در بعضی مواقع که برای درمان شکستگی لگن به جراحی نیازی نیست می‌توان از لیزری که امواج اولتراسونیک دارد برای جوش خوردن ترک خوردگی لگن استفاده می‌شود. به این روش برای درمان شکستی لگن، تحریک الکترونیکی و اولتراسونیک استخوان گفته می‌شود.
عمل شکستگی لگن
در بیشتر مواقع شکستگی‌های لگن به ترمیم جراحی نیز دارند. برای جراحی لگن چندین تکنیک وجود دارد. ممکن است در این شرایط برای نگه داشتن و محکم کردن استخوان‌ها از میخ‌ها، پیچ‌ها یا صفحات فلزی استفاده کند. در بعضی واقع نیز متناسب با نوع و شدت آسیب، امکان دارد که تعویض جزئی و یا کامل لگن نیاز باشد. بعد از جراحی عئض کردن مفصل ران، ممکن است پزشک توصیه کند که فرد درمان خودش را در مرکز توان بخشی ادامه دهد.
معمولا پس از عمل به تنهایی انجام فعالیت‌های روزانه امکان‌پذیر نیست. در این شرایط محدوده حرکتی کاهش پیدا می‌کند و به تمرینات توان‌بخشی بیشتر نیاز است. در بعضی مواقع زخم بستر، آمبولی ریه و عفونت هم همراه با بی‌حرکتی به وحود می‌آید.
شکستگی لگن و پروتز
در بعضی مواقع از پروتز برای درمان شکستگی لگن برای قسمت‌هایی از مفصل ران استفاده می‌شود تا مجددا توان حرکتی بیمار بازگردد.
بهترین دارو برای درد شکستگی لگن
داروهای مسکن کمک شایانی به کاهش درد و التهاب می‌کنند. در صوتی که عمل جراحی برای درمان شکستگی لگن استفاده شده است، برای کاهش خطر عفونت ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
درمان سریع شکستگی لگن چیست؟
معمولاً درمان سریع شکستگی و ترک خوردگی لگن شامل ترکیبی از توان‌بخشی، ترمیم سریع جراحی و تجویز برای جلوگیری از عفونت، لخته شدن خون و مدیریت درد است.
مراقبت از شکستگی استخوان لگن در خانه (درمان خانگی شکستگی لگن)
برای درمان شکستگی لگن در خانه، لازم است که بیمار حدود 12هفته در رختخواب بستری شود. با این وجود، ممکن است پزشک انجام ورزش‌هایی در تخت‌خواب را توصیه کند که وزن فرد بتواند آن را تحمل کند. انجام این ورزش‌ها به فرد کمک می‌کند تا قدرت عضلانی و دامنه حرکتی فرد بهبود پیدا کند. تغذیه مناسب و سالم هم یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های مورد نیاز پس از شکستن لگن به شمار می‌رود.
غذاهای مفید برای شکستگی لگن
غذاهایی که مقادیر بالایی از ویتامین D، کلسیم، فسفر و ویتامین K دارند، سرعت جوش خوردن استخوان‌ها را به صورت چشمگیری افزایش می‌دهند همچنین غذاهایی که آهن و پروتئین نیز توان حرکتی بیماران را برمی‌گردانند. در کل روتین غذایی سالکی شخصی که دچار شکستگی استخوان شده است عبارتند از:
- گوشت قرمز
- مصرف ماهی و حبوبات
- مصرف سبزیجات تازه
- مصرف لبنیات
- مواد غذایی حاوی پروتئین
- مواد غذایی حاوی کلسیم
- مواد غذایی حاوی ویتامین D
- مواد غذایی حاوی آهن
- مواد غذایی حاوی پتاسیم
- مواد غذایی حاوی ویتامین C
شکستگی لگن چه مدت طول می کشد؟
متناسب با شرایط جسمی، سن و میزان آسیبی که به فرد وارد شده است، مدت زمانی بهبودی آن شخص متغیر است. در بعضی مواقع به چندین هفته تا چندین ماه نیاز است که یک بیمار بهبود پیدا کند. متأسفانه بعضی از افراد هیچ وقت به صورت کامل خوب نخواهند شد. توصیه ما در این خصوص استفاده از خدمات پرستار بیمار یا پرستار سالمند پرستاریاب است